Çocukluğumuzda okullarda yerli malı haftası olur ve ‘yerli malı yurdun malı, herkes onu kullanmalı’ ile başlayan şiirler okurduk.
Bugünlerde hepimizin gözü kulağı döviz kurlarında. ABD ile yaşanan gerilim ne yazık ki dövizin yukarı doğru hareketine sebep oluyor. Merak etmeyin olayın ekonomik analizini yapmayacağım. O taraf benim uzmanlığım değil. Ülkede yeterince ‘ekonomi uzmanı’ var. Bir de ben olaya dahil olmayayım.
Yerli malı yurdun malı!
Yaşanan gerilim ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamaları sonrasında gözler elektronik alanında üretim yapan (burada kasıt yerli cep telefonu üreticileri) şirketlere çevrildi. Aslında telefon üretimi Türkiye için yeni bir konu değil. Benim daha önce yazdığım mecralarda da değindiğim bu konunun hikayesi 1997 yılına kadar gidiyor.
İlk yerli üretim cep telefonu: Aselsan 1919
Aselsan tarafından çalışmaları 1994 yılında başlayan Türkiye’nin ilk cep telefonu Aselsan 1919, 1997 yılında üretildi ve 1998 yılında piyasaya sürüldü. Şimdi kulağa pek ilginç gelmese de (bugün parçalarını internet sipariş edip telefon üretmek mümkün ancak çalıştırmak için izin almak gerekiyor) o yıllarda dünyada telefon üretebilen 9 ülkeden biri olmuştu Türkiye. Daha sonra bu modeli Aselsan 1920 takip etti. Dikkat çekici bir detay daha vereyim: Yeni model olan 1920’nin pili de yine bir Aselsan iştiraki olan Aspilsan tarafından üretilmiş.
Yani ‘abi bizden bir şey olmaz, Japonlar (ya da günümüz normlarına göre Çinliler) yapıyor’ muhabbetini bir kenara bırakmamız gerekiyor. Dönemin şartlarına göre oldukça ileri bir teknoloji ile telefon üretmişiz. Ne yazık ki bu telefon modellerinin devamı gelmedi. Proje ise birkaç yıl sonra gündemden kalktı.
Bir diğer hamle General Mobile’dan geldi
İlerleyen yıllarda General Mobile ve Aneles ortaklığı ile İstanbul Ümraniye’de 2009 yılında bir fabrika kuruldu. Bu fabrikada 3 yılda 3 milyon cep telefonu üretilmesi planlanıyordu. Bu iş için 20 milyon dolar yatırım yapan ve 7500 m2’lik bir tesis kuran iki ortak, Türkiye’de cep telefonu üretimi yapmayı planlıyordu. Ancak bu projede ne yazık ki uzun soluklu olmadı. Kısa süreli üretim yapılsa da uzun vadeli hedefler tutturulamadı.
Öte yandan General Mobile‘ın dün duyurduğu yeni bir proje ile yıllık 2.5 milyon telefon üretimi kapasiteli yeni bir telefon fabrikasını hayata geçirdiğini belirtelim. Şirket bu fabrikada yerli telefon üretimi yapacak.
Bir diğer yerli üretim atağı ise Vestel’den geldi. Şirketin Manisa’da bulunan fabrikasında yerli malı cep telefonu üretimi yapılmaya başladı. 2014 yılında başlayan çalışmalar halen devam ediyor ve Vestel Venüs markası ile yerli telefonlarını üretmeye devam ediyor.
Son yerli üretim haberi ise reeder markasından geldi. Ağırlıklı olarak tablet üreticisi olarak tanıdığımız marka Samsun’da bir fabrika açtı ve onlar da üretime başladılar.
Yorumlar